Droom, visie, toekomst: douche warmteterugwinsysteem Blue

4 juli 2023

In proeftuin DreamHûs werken ondernemers, onderzoekers, overheden en bewoners aan duurzame innovaties die bijdragen aan het verduurzamen en klaarmaken voor de energietransitie van 7 miljoen gebouwen. In de afgelopen periode testte Hamwells hun innovatie Blue: een uniek, duurzaam douchesysteem dat energie haalt uit afvoerwater en daarmee het koude water voor de douchebeurt voorverwarmt. We spraken met Jos den Besten, Business Developer bij Hamwells over hun experiment, de geleerde lessen én de vervolgstappen.

Unieke warmteterugwininstallatie 

Hamwells focust zich met haar systemen op het terugdringen van water- en energieverbruik bij één van de meest verspillende dagelijkse routines: douchen. Deze innovatie werkt met een sensor - die water in de afvoer detecteert – waaraan een pomp is gekoppeld. Hierdoor geeft het systeem de mogelijkheid om op één woonlaag een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Dit maakt het systeem ook geschikt voor de gestapelde bouw, zoals appartementencomplexen, zorginstellingen en hotels. Het testsysteem is uitgerust met sensoren, waardoor de ondernemers de hoeveelheid water per minuut per leiding, de temperatuur van het douchewater en het afvoerwater meten. 

Meten is weten 

In het DreamHûs onderzoekt Hamwells het rendement van hun Blue, maar ook het gebruiksgemak van de bewoners. Jos den Besten: “Voor ons is het ideaal om in een bewoonde situatie te testen, omdat je gebruikersdata krijgt over een langere periode. Hierdoor weten wij nu dat het daadwerkelijke rendement van de warmteterugwinunit overeenkomt met wat wij verwachtten. Het systeem dat wij hier hebben geplaatst behaalde een warmteterugwin efficiëntie van ruim 45%. Afhankelijk van het gekozen systeem en de manier van aansluiten kan dit oplopen tot 72.5%.” (zie grafiek onderaan deze pagina).

Inzicht in markt en eindgebruiker 

Daarnaast zijn er waardevolle niet-technische lessen die hen veel inzicht hebben gegeven voor het doorontwikkelen van hun product. Blue is een inbouwinnovatie. Waar de unit in nieuwbouw projecten meegenomen kan worden bij de installatie, vraagt plaatsing in bestaande badkamers meer aanpassingen. Van de 7 miljoen woningen die verduurzaamd mogen worden, zijn er 2 miljoen van woningcorporaties. Zitten zij op sloopwerk te wachten? Dit dwingt Hamwells na te denken over de vraag: “wat als de badkamer in goede staat verkeert, waardoor hak- en breekwerk niet de voorkeur heeft?” 

Bij ondernemers ligt de focus vaak op het perfectioneren van het product, maar succesvolle opschaling is van meerdere factoren afhankelijk. “Testen in een fieldlab is zo waardevol, omdat je in een vroeg stadium met potentiële afnemers en eindgebruikers in contact komt. Ook vanuit het consortium kregen wij belangrijke vragen, waarvan wij vooraf de urgentie niet inzagen,” beaamt Jos. 

Een van die vragen gaat over de installatieduur. Welke manieren zijn er om de installatietijd van de Blue in te korten? De ondernemers leerden dat het voor een woningcorporatie belangrijk is dat het systeem bij renovatieprojecten binnen een dag geïnstalleerd kan worden, zodat de bewoners zo min mogelijk hinder ondervinden. Andere relevante vragen zijn: wat is de terugverdientijd (vijf tot zeven jaar bij soortgelijke woningen als het DreamHûs) en hoe lang gaat het product ongeveer mee (zo’n 25 jaar). 

Met behulp van de opgedane kennis, kan Hamwells haar product doorontwikkelen en een volgende stap maken. 

Noot van de redactie: De afgelopen jaren zijn er meerdere warmteterugwinsystemen in DreamHûs getest. Wat zijn de voordelen van deze systemen? Welke belangrijke lessen hebben de ondernemers geleerd? Welke belangrijke knelpunten zijn er die opschaling van warmteterugwinsystemen belemmeren en wat/wie hebben we nodig om deze te verhelpen? 

Na de zomer volgt er een document waarin bovenstaande vragen worden behandeld, omdat wij deze kennis als fieldlab graag breed willen delen.